Dawidson, Jerzy Józef, senior AKL

Szczegóły
Kategoria: Sylwetki
Opublikowano: wtorek, 13 wrzesień 2016 12:59
Super User
Odsłony: 1293

JERZY JÓZEF DAWIDSON (1702-17921)

 

rajca miasta Starej Warszawy, urzędnik miasta, kupiec i pisarz pochodzenia irlandzkiego; od 1736 r.w Warszawie. Wielokrotnie pełnił funkcję starszego Konfraterni Kupieckiej m. Starej Warszawy i ławnika; podskarbi i senior Archikonfraterni Literackiej; pisarz ascetyczny.

 

Pochodził z rodziny irlandzkiej osiadłej od dawna w Polsce i posiadającej własny dom na Starym Mieście w Warszawie. Przez dłuższy czas był rajcą Starej Warszawy i seniorem Archikonfraterni Literackiej przy kościele kolegiackim św. Jana Chrzciciela. Napisał kilka dzieł treści ascetycznej, stanowiących ważne źródło do dziejów życia religijnego Warszawy w drugiej połowie XVIII w. W roku 1755 wydał unikalny modlitewnik i przewodnik po kalwarii założonej przez króla Augusta II w Ujazdowie, będącego wówczas poza Warszawą. Tam obok czytań pasyjnych z Pisma św. i modlitw rozłożonych na 27 stacji męki Pańskiej oraz wyliczenia dokładnych odległości między kaplicami, podał między innymi informację o kierunkach obchodów, zaczynających się „przed dwoma krzyżami na kolumnach” na współczesnym pl. Trzech Krzyży i prowadzących przez Ujazdów w okolicy dzisiejszej ul. Ujazdowskiej).

 Jerzy Józef Dawidson napisał kilka ascetyków, normujących tradycyjne dla społeczeństwa Warszawy formy kultu pasyjnego i maryjnego np. nabożeństwo do ukrzyżowanego Chrystusa w kaplicy Baryczków we wspomnianym kościele kolegiackim św. Jana, w wielkopiątkowe nawiedzanie grobów Chrystusa w kościołach stołecznych, jak również specyficzne formy kultu Bogurodzicy szerzone przez braci z Archikonfraterni Literackiej.

 

 

 

Bibliografia podmiotowa

Kalwaria w Ujazdowie pod Warszawą przez Augusta wtórego wystawiona.2 2 Warszawa 1755 w Drukarni Collegium Księży Scholarum Piarum, s. 139.

Okręt płynący po burzliwym morzu świata… to jest nauka o modlitwie, życiu dobrym i szczęśliwej śmierci… Warszawa 1762 w Drukarni Collegi Regii Scolarium Platum, s. 306.

Katechizm albo nauka chrześcijańska, nie tylko świeckim ale i pannom zakonnym także y plebanom wielce bardzo pożyteczny teraz dla pożytku Dusz Chrześcijańskich do druku podany przez Jerzego Józefa Dawidsona Roku Pańskiego 1765 w Warszawie w Drukarni Societatis Jesu, s. 225.

Nabożeństwo z krótką nauką dla braci Archikonfraterni Literackiej Niepokalnego Poczęcia Nayprzedostojnieyszey Maryi Panny w kaplicy Kollegiaty Warszawskiej S. Jana ord. dla zbawiennego pożytku wszystkich wiernych do druku podane przez Jerzego Dawidsona Miasta Starey Warszawy JK. Mci Rezydencyonalnego Gminnego Starszego, a w teyże Archikonfraterni Podskarbiego, w Warszawie, w druk. Nadworney J. K.Mci r. 1780, s. 8. nlb. I 120.

Krótkie nabożeństwo codzienne do cudownego Pana Jezusa w kaplicy kolegiaty warszawskiej. Warszawa b.r.w. Drukarnia Societatis Jesu, s. 144.

Krótkie nabożeństwo codzienne a osobliwie w Piątek do cudownego Pana Jezusa Ukrzyżowanego łaskami słynącego w kolegiacie św. Jana albo Modlitwy poranne i wieczorne … do druku podana 5-ty raz. Warszawa 1787. W Drukarni Nadwornej J. K. M. s. 228. Wydanie poprzednie nieznane.

Sposób jak nabożnie obchodzić groby na wielki piątek na pamiątkę Grobu Jerozolimskiego, b.mi r.w.

Postrzeżenia meteorologiczne wraz z notami szczególnych zdarzeń w Warszawie. Rękopis wymieniony przez F. M. Sobieszczańskiego w Encyklopedii Powszechnej Orgel. T. 6. S. 835.

Spis domów i mieszkańców Starej Warszawy. Rękopis wymieniony przez F. M. Sobieszczańskiego j.w.

Lustracja miasta Starej Warszawy 1754.

 

 

Bibliografia przedmiotowa

Krzyżanowski A., Pogląd na powołanie, dzieje i sprawy zakonu trynitarzy w Polsce. Pamiętnik Religijno-Moralny 11(1851) t. 20, s. 509-511.

Wójcicki K. W., Cmentarz Powązkowski pod Warszawą. T. 1. Warszawa1855, s. 102.

Estreicher K., Bibliografia Polska, T. 15, s. 86, 87.

Sobieszczański F. M., Dawidson Jerzy Józef. Encyklopedia Powszechna Nakł. S. Orgelbranda. T. 6, s. 835.

Konarski K., Warszawa w pierwszym jej stołecznym okresie. Warszawa 1970, s. 60, 529.

Murawiec Wiesław OFM, Dawidson Jerzy Józef (zm.1792). [biogram i bibliografia]. Słownik Polskich Teologów Katolickich. Warszawa 1981. T. 1, s. 368-369.

[Biogram] w: Encyklopedia Warszawy. Warszawa 1994, s. 131.

 

Opracował Marian Piotr Romaniuk

Głębocki, Adrian Mikołaj

Szczegóły
Kategoria: Sylwetki
Opublikowano: wtorek, 13 wrzesień 2016 12:39
Super User
Odsłony: 1235

ADRIAN MIKOŁAJ GŁĘBOCKI (1833-1905)

 

malarz i pedagog; członek Archikonfraterni Literackiej w latach 1877-1905

 

Urodził się w 1833 r. we wsi Fanki w powiecie kłobuckim. Uczęszczał do szkoły powiatowej w Wieluniu, W latach 1850-1857 studiował w warszaw¬skiej Szkole Sztuk Pięknych pod kierunkiem K. Kaniewskiego i R. Hadziewicza. Około roku był zatrudniony w malarni teatralnej prowadzonej przez A. Sacchettiego. Pomagał K. Kaniewskiemu przy większych zamówieniach, wykonał drobne prace dekoracyjne w kilku pokojach pałacu Łazienkowskie¬go w Warszawie. W latach 1863-1873 był nauczycielem rysunku w gimnazjum w Częstochowie. Na koszt Towarzystwa Zachęty Sztuk Pięknych zwiedził Wystawę Światową w Paryżu w 1867 r., w następnym roku przebywał W Wiedniu i Monachium. W1873 r. osiadł w Warszawie. Przez kilka miesięcy uczył rysunku w Instytucie Głuchoniemych, potem przez kilka lat w III Gimnazjum, wreszcie do 1894 r. w szkole realnej. Uczył też w prywatnej szkole Górskiego i w niedzielnych szkołach rzemieślniczych, udzielał lekcji prywatnych. Wykonywał ilustracje, przeważnie z zakresu sztuki kościelne; w warszawskich czasopismach, jak „Tygodnik Ilustrowany", „Kłosy", „Bie¬siada Literacka" i inne. W latach 1875-1888 współpracował jako ilustrator z „Muchą", zamieszczał-rysunki humorystyczne i w innych czasopismach. Ilustrował wydawnictwa religijne. Pisał artykuły o zabytkach sztuki, malo¬wał obrazy, głównie o tematyce religijnej. W kościołach warszawskich i prowincjonalnych wykonał ponad dwieście obrazów, między innymi u Bernardy¬nów w Warszawie Święty Ładysław i Święty Franciszek, Śmierć św, Wojciecha w Nasielsku, Ukrzyżowanie w Nieporęcie, Święty Jan. Kanty w Łomży, Święty Nepomucen i Święty Wincenty w Żytomierzu. Wykonał liczne stacje Męki Pańskiej. Tej samej tematyce poświęcił też szereg cyklów religijnych, między innymi Święty Dyzma, Dobry Łotr. Inne cykle poświęcił bliskiej mu tematyce częstochowskiej, wśród nich znalazł się album poświęcony żebra¬kom na Jasnej Górze, zawierający około 70 postaci. Sięgał również do tematów historycznych i literackich. Wystawiał w warszawskim Towarzys¬twie Zachęty Sztuk Pięknych i w krakowskim Towarzystwie Przyjaciół Sztuk Pięknych. Był członkiem Archikonfraterni Literackiej. Pogrzeb odbył się 10 maja 1905 r. z kościoła Św. Augustyna na Nowolipkach. Został pochowany na Cmentarzu Powązkowskim.

 

 

Bibliografia przedmiotowa

Stanisław Szenic, Cmentarz Powązkowski 1891-1918. Warszawa 1983, s. 194-195.

Sylwetki

Szczegóły
Kategoria: Sylwetki
Opublikowano: poniedziałek, 12 wrzesień 2016 14:18
Super User
Odsłony: 2033

Archikonfaternia Literacka w ponad pięćsetletniej historii miała ok. 10 tys. członków. Wśród nich byli polscy królowie, wybitni politycy, przedstawiciele polskiej palestry, bankierzy, pisarze i publicyści. W tym dziale będziemy publikowali sylwetki najwybitniejszych naszych wielkich poprzedników.Ich biogramy posłużą w przyszłości do przygotowania obszernego słownika biograficznego.



Dawidson, Jerzy Józef, senior AKL

Głębocki, Adrian Mikołaj

Hilchen, Michał

Mieczysław Nieduszyński

Mieczysław Nieduszyński

Szczegóły
Kategoria: Sylwetki
Opublikowano: wtorek, 13 wrzesień 2016 12:00
Super User
Odsłony: 1731

Mieczysław Nieduszyński (1914-1991)

 

wybitny ekonomista, działacz społeczny i niepodległościowy, żołnierz Armii Krajowej, uczestnik Powstania Warszawskiego, wieloletni senior Archikonfraterni Literackiej

 

Urodził się w 31 grudnia 1914 r. we Lwowie w rodzinie ziemiańskiej jako syn Czesława i Stanisławy Jakubskiej. Po ukończeniu gimnazjum klasycznego im. Jana Długosza rozpoczął studia na Uniwersytecie Lwowskim. Studiował równocześnie prawo i ekonomię. Po ukończeniu uniwersytetu rozpoczął pracę naukową, pod kierunkiem prof. Stanisława Grabskiego. Wybuch wojny przerwał pisanie pracy doktorskiej.

W czasie II wojny światowej był członkiem konspiracyjnych organizacji wojskowych we Lwowie i Warszawie m.in. podziemnego harcerstwa Związku Walki Zbrojnej, Armii Krajowej. W 1940 r. po nieudanej ucieczce na Zachód został aresztowany przez NKWD1, był przetrzymywany m.in. w więzieniach Stanisławowa i Lwowa. Od śmierci uratowało go wycofanie się Rosjan przed wejściem wojsk niemieckich. Później przedostał się do Warszawy. W Powstaniu Warszawskim był żołnierzem Batalionu „Kiliński” ps. Bolesław; ciężko ranny podczas walk w Śródmieściu wyszedł z ludnością cywilną do obozu w Pruszkowie, skąd uciekł.

 Po 1945 r. organizował katedrę ekonomi na wydziale prawa Uniwersytetu Warszawskiego. Jednak po czterech latach z przyczyn politycznych został usunięty z uczelni. Następnie pracował kolejno w Centralnym Urzędzie Planowania, Instytucie Maszyn Cyfrowych, Polskiej Akademii Nauk, Instytucie Finansów przy resorcie finansów i w Akademii Teologii Katolickiej. Pomimo szykan nie zrezygnował z pracy naukowej, zajął się ekonometrią, (była to dziedzina ekonomi nie poddana tak silnej presji ideologicznej). Jego pierwsza rozprawa habilitacyjna „Teorie wartości i ceny” została skierowana wprost z drukarni na przemiał. W 1972 r. po napisaniu drugiej pracy otrzymał w Wyższej Szkole Ekonomicznej w Krakowie stopień doktora habilitowanego.

 Uczestniczył w życiu społeczno-politycznym. W 1954 r. wstąpił do Archikonfraterni Literackiej, istniejącej przy katedrze św. Jana w Warszawie. Był jej wieloletnim seniorem (1970-1991). Współpracował z Kard. Stefanem Wyszyńskim abp. Bronisławem Dąbrowskim, sekretarzem Episkopatu, bp. Władysławem Miziołkiem, sufraganem warszawskim i innymi hierarchami Kościoła Katolickiego. Pod auspicjami Archikonfraterni Literackiej organizował opozycyjne wykłady i wydawał „Zeszyty Studium Społecznej Nauki Kościoła” drukowane w Wydziale Duszpasterskim Kurii Warszawskiej. Łącznie dzięki jego inicjatywie wydano 17 zeszytów, niezależnych od cenzury państwowej.

 Profesor Mieczysław Nieduszyński uczestniczył w tworzeniu i w pracach wielu organizacji klubów i komitetów niepodległościowych. Były to: Związek Wolnych Polaków, Kluby Służby Niepodległości, Komitet Katyński, Komitet Odrodzenia Harcerstwa, Polskiego, Komitet Obywatelski. Wraz z Bożeną Łojek i Janem Olszewskim był członkiem założycielem Niezależnego Komitetu Historycznego Badania Zbrodni Katyńskiej i Polskiej Fundacji Katyńskiej.

 W roku 1978 wystosował list otwarty do przewodniczącego Rady Państwa Henryka Jabłońskiego, w którym poddał krytycznej analizie szkodliwe działania rządów komunistycznych w dziedzinie społecznej i ekonomicznej. W konsekwencji został usunięty z pracy. W roku 1984 przygotował otwarty list protestacyjny do ówczesnych władz państwowych, własnoręcznie podpisany, wskazujący na fatalną sytuację ekonomiczną kraju. Biorąc pod uwagę poważne represje z więzieniem włącznie, upublicznienie tekstu listu było aktem jego szczególnej odwagi, ale i odpowiedzialności za zniewoloną sowietyzacją i ateizacją Ojczyznę.

 Był też współzałożycielem Niezależnego Ruchu Chrześcijańsko-Społecznego. Po 1989 r. krytykował złe kierunki reform m.in. założenia prywatyzacji majątku narodowego.

 Był żonaty, miał troje dzieci. Przez wiele lat mieszkał przy ul. Dobrej w Warszawie. Zmarł w Warszawie 20 października 1991 r. po długiej chorobie nowotworowej. Został pochowany na Starych Powązkach w Warszawie (17- IV- 2).

 

 

 

Odznaczenia:

Papieskie odznaczenie Benemerenti – 1969

Medal Wojska 1, 2, 3 i 4 – odznaczenie rządu londyńskiego – 1948

100-lecie Polski Ludowej - 1955

Krzyż Armii Krajowej

Medal Wierności Żołnierskiej

Krzyż Powstania Warszawskiego

Odznaczenia Batalionu Kiliński

Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski – pośmiertne

 

 

 

Bibliografia podmiotowa

Computatio. Warszawa 1964. Państwowe Wydawnictwo Naukowe

Wieloetapowy model czynności produkcyjnych i transportowych. Warszawa 1964. Państwowe Wydawnictwo Naukowe.

Optymalne planowanie zapasów i produkcji. Warszawa 1966. Państwowe Wydawnictwo Naukowe.

Równowaga dynamiczna gospodarki narodowej. Rozprawa habilitacyjna. Warszawa 1970. Instytut Finansów

Analiza nakładów finansowych na rozwój nauki w krajach socjalistycznych w latach 1960-1963. Warszawa 1971. Centralny Instytut Informacji Naukowo-Technicznej i Ekonomicznej.

Nakłady na B+R w krajach EWG i w innych krajach europejskich w latach 1967-1970. Warszawa 1971. Centralny Instytut Informacji Naukowo-Technicznej i Ekonomicznej.

Analiza nakładów na usługi socjalne w krajach RWPG. Warszawa 1973. Państwowe Wydawnictwo Ekonomiczne.

Problematyka efektywności usług zdrowia. Warszawa 1972. Instytut Finansów. Zakład Budżetu Państwa.

Dynamiczna równowaga gospodarcza. Warszawa 1973. Państwowe Wydawnictwo Ekonomiczne.

Analiza efektywności usług kulturalnych (na przykładzie gospodarki kin i teatrów). Warszawa [1974]. Instytut Finansów.

Założenia systemu mierników w urządzeniach socjalnych i kulturalnych. Warszawa 1977. Instytut Finansów.

Określenie mierników działalności niektórych urządzeń ochrony zdrowia. Warszawa 1977. Instytut Finansów.

Historia Archikonfraterni Literackiej i działalność jej członków (1507-1980). Warszawa 1980.

Załamanie gospodarki polskiej i kierunki odnowy. Warszawa 1984. „Głos”.

Trzecia droga wzrostu gospodarczego. Warszawa 1984. Archikonfraternia Literacka.

Rozważania o gospodarce. Łódź 1985. „Biuletyn Łódzki”.

Kapitalizm, socjalizm i trzecia droga. Zeszyt specjalny Studium Społecznej Nauki Kościoła. Archikonfraternia Literacka. Warszawa 1986.

Wolność gospodarcza. Warszawa 1990. „Bellona”

 

 

 

 

 

Bibliografia przedmiotowa

To była zwyczajna ziemia. Z Mieczysławem Nieduszyńskim rozmowę przeprowadził Piotr Bączek. Głos 2003, nr 51-52, s. 22-25.

Człowiek musi być uwłaszczony. Z Mieczysławem Nieduszyńskim rozmowę przeprowadził Piotr Bączek. Głos 2004, nr 3, s. 14-15.

Historia Archikonfraterni Literackiej i działalność jej członków (1507-1980). Warszawa 1980.

Materiały otrzymane od rodziny profesora.

 

 

 

Przypisy

 

1 NKWD – Ludowy Komisariat Spraw Wewnętrznych ZSRR [Narodnyj Komissariat Wnutriennich Dieł] – centralny organ państwowy (ministerstwo) wchodzący w skład Rady Komisarzy Ludowych – rządu ZSRR, istniejący pod tą nazwą w latach 1917-1946. Nazwa "NKWD" stała się w potocznym rozumieniu synonimem wszelkich zbrodni dokonanych przez Sowietów. Komisariat był głównym narzędziem w rękach władz radzieckich, którym posłużono się do ogromnych represji wobec własnych obywateli i poza granicami byłego ZSRR a także masowych deportacji różnych narodowości w tym Polaków.

 

 

Opracował Marian Romaniuk