Dawidson, Jerzy Józef, senior AKL
JERZY JÓZEF DAWIDSON (1702-17921)
rajca miasta Starej Warszawy, urzędnik miasta, kupiec i pisarz pochodzenia irlandzkiego; od 1736 r.w Warszawie. Wielokrotnie pełnił funkcję starszego Konfraterni Kupieckiej m. Starej Warszawy i ławnika; podskarbi i senior Archikonfraterni Literackiej; pisarz ascetyczny.
Pochodził z rodziny irlandzkiej osiadłej od dawna w Polsce i posiadającej własny dom na Starym Mieście w Warszawie. Przez dłuższy czas był rajcą Starej Warszawy i seniorem Archikonfraterni Literackiej przy kościele kolegiackim św. Jana Chrzciciela. Napisał kilka dzieł treści ascetycznej, stanowiących ważne źródło do dziejów życia religijnego Warszawy w drugiej połowie XVIII w. W roku 1755 wydał unikalny modlitewnik i przewodnik po kalwarii założonej przez króla Augusta II w Ujazdowie, będącego wówczas poza Warszawą. Tam obok czytań pasyjnych z Pisma św. i modlitw rozłożonych na 27 stacji męki Pańskiej oraz wyliczenia dokładnych odległości między kaplicami, podał między innymi informację o kierunkach obchodów, zaczynających się „przed dwoma krzyżami na kolumnach” na współczesnym pl. Trzech Krzyży i prowadzących przez Ujazdów w okolicy dzisiejszej ul. Ujazdowskiej).
Jerzy Józef Dawidson napisał kilka ascetyków, normujących tradycyjne dla społeczeństwa Warszawy formy kultu pasyjnego i maryjnego np. nabożeństwo do ukrzyżowanego Chrystusa w kaplicy Baryczków we wspomnianym kościele kolegiackim św. Jana, w wielkopiątkowe nawiedzanie grobów Chrystusa w kościołach stołecznych, jak również specyficzne formy kultu Bogurodzicy szerzone przez braci z Archikonfraterni Literackiej.
Bibliografia podmiotowa
Kalwaria w Ujazdowie pod Warszawą przez Augusta wtórego wystawiona.2 2 Warszawa 1755 w Drukarni Collegium Księży Scholarum Piarum, s. 139.
Okręt płynący po burzliwym morzu świata… to jest nauka o modlitwie, życiu dobrym i szczęśliwej śmierci… Warszawa 1762 w Drukarni Collegi Regii Scolarium Platum, s. 306.
Katechizm albo nauka chrześcijańska, nie tylko świeckim ale i pannom zakonnym także y plebanom wielce bardzo pożyteczny teraz dla pożytku Dusz Chrześcijańskich do druku podany przez Jerzego Józefa Dawidsona Roku Pańskiego 1765 w Warszawie w Drukarni Societatis Jesu, s. 225.
Nabożeństwo z krótką nauką dla braci Archikonfraterni Literackiej Niepokalnego Poczęcia Nayprzedostojnieyszey Maryi Panny w kaplicy Kollegiaty Warszawskiej S. Jana ord. dla zbawiennego pożytku wszystkich wiernych do druku podane przez Jerzego Dawidsona Miasta Starey Warszawy JK. Mci Rezydencyonalnego Gminnego Starszego, a w teyże Archikonfraterni Podskarbiego, w Warszawie, w druk. Nadworney J. K.Mci r. 1780, s. 8. nlb. I 120.
Krótkie nabożeństwo codzienne do cudownego Pana Jezusa w kaplicy kolegiaty warszawskiej. Warszawa b.r.w. Drukarnia Societatis Jesu, s. 144.
Krótkie nabożeństwo codzienne a osobliwie w Piątek do cudownego Pana Jezusa Ukrzyżowanego łaskami słynącego w kolegiacie św. Jana albo Modlitwy poranne i wieczorne … do druku podana 5-ty raz. Warszawa 1787. W Drukarni Nadwornej J. K. M. s. 228. Wydanie poprzednie nieznane.
Sposób jak nabożnie obchodzić groby na wielki piątek na pamiątkę Grobu Jerozolimskiego, b.mi r.w.
Postrzeżenia meteorologiczne wraz z notami szczególnych zdarzeń w Warszawie. Rękopis wymieniony przez F. M. Sobieszczańskiego w Encyklopedii Powszechnej Orgel. T. 6. S. 835.
Spis domów i mieszkańców Starej Warszawy. Rękopis wymieniony przez F. M. Sobieszczańskiego j.w.
Lustracja miasta Starej Warszawy 1754.
Bibliografia przedmiotowa
Krzyżanowski A., Pogląd na powołanie, dzieje i sprawy zakonu trynitarzy w Polsce. Pamiętnik Religijno-Moralny 11(1851) t. 20, s. 509-511.
Wójcicki K. W., Cmentarz Powązkowski pod Warszawą. T. 1. Warszawa1855, s. 102.
Estreicher K., Bibliografia Polska, T. 15, s. 86, 87.
Sobieszczański F. M., Dawidson Jerzy Józef. Encyklopedia Powszechna Nakł. S. Orgelbranda. T. 6, s. 835.
Konarski K., Warszawa w pierwszym jej stołecznym okresie. Warszawa 1970, s. 60, 529.
Murawiec Wiesław OFM, Dawidson Jerzy Józef (zm.1792). [biogram i bibliografia]. Słownik Polskich Teologów Katolickich. Warszawa 1981. T. 1, s. 368-369.
[Biogram] w: Encyklopedia Warszawy. Warszawa 1994, s. 131.
Opracował Marian Piotr Romaniuk